صنایع قالب سازی

صنایع قالب سازی

صنایع قالب سازی (Molding Industry)

صنایع قالب سازی از صنایع وابسته به فولاد آلیاژی می‌باشد. استفاده از قالب ها برای ساخت قطعات به شکل نهایی یکی از پرکاربردترین روش های تولید قطعات است. انواع فولادهای آلیاژی و زنگ نزن برای ساخت قالب گرمکار و فورج، قالب سردکار و قالب قطعات پلاستیکی مورد استفاده قرار می گیرند. مزیت اصلی فولاد در مقابل سایر آلیاژها، استحکام بسیار بالای آن، قابلیت عملیات حرارتی، سختکاری و پوشش دهی سطحی همراه با نرمی و چقرمگی مغز، قابلیت ماشینکاری و ساخت، قابلیت پولیشکاری، مقاومت به خوردگی و حرارت در برخی گریدها و قابلیت تعمیرپذیری قالب می باشد. 

قالب های فورج همزمان در معرض حرارت بالا و ضربه های شدید قرار می گیرند. این شرایط را می توان بدترین وضعیت تنشی در بین قالب ها دانست. لذا این عوامل عمر قالب و یا اصطلاحا تعداد ضرب آن را پایین می آورد. فولادهای ابزار گرمکار علاوه بر فرایند فورج برای ساخت اجزای مورد استفاده در فرایند اکستروژن مثل سنبه و ماتریس، قالب ریخته گری (دایکاست)، خمکاری، پرس گرم، شکل دهی در دمای بالا و به طور کلی کار گرم فلزات استفاده می شوند. این قالب ها با توجه به وجود عماصر آلیاژی ویژه در ترکیب آن، ضمن سختی پذیری و استحکام بالا، این استحکام را در دماهای بالا حفظ می کنند و همچنین از ضربه پذیری، مقاومت به سایش و مقاومت به شوک حرارتی خوبی نیز برخوردار هستند. از آن گذشته، دمای بالا می تواند باعث تشدید اکسیداسیون سطحی گردد که حین سرمایش و گرمایش مکرر قالب می تواند باعث تخریب سطح قالب شده و آن را از تولرانس ابعادی قابل قبول خارج کند. همچنین در دماهای پایین تر خوردگی تر و اتمسفری می تواند روی سطح قالب رخ دهد و باعث زنگ زدگی و افت خواص و کاهش عمر مفید قالب گردد. لذا این فولادها علاوه بر مقاومت خزشی، باید در مقابل اکسیداسیون و خوردگی نیز مقاوم باشند. از جمله معروفترین این فولادها گریدهای (H11 (1.2343)، H12 (1.2605 و (H13 (1.2344 هستند.

قالبهای سردکار با نیروی پرس مکانیکی یا هیدرولیکی و یا ضربه در دمای محیط باعث تغییر شکل قطعه کار می گردند. این فولاد ها نیز نیاز به سختکاری داشته و بسته به ترکیب شیمیایی و نوع عملیات حرارتی به گروه های W، O، D و A تقسیم می شوند. فولاد (SPK (1.2080 و فولاد آموتیت (1.2510) از جمله ی این قالب ها هستند. استحکام، چقرمگی و مقاومت به ضربه بالا از جمله خواص این فولادها هستند.

دسته سوم فولادهای مورد استفاده در قالب تزریق پلاستیک است. این فولادها خوش تراش بوده و صافی سطح، دقت ابعادی بالا و خاصیت گرین کاری (چرمی کاری) بالایی دارند. بسته به عمر طراحی قطعه، تیراژ مورد نظر و میزان خورندگی و سایندگی مواد پلیمری از گریدهای مختلف فولاد قالب پلاستیک با عملیات حرارتی های متنوع استفاده می شود. آلیاژهای (P20 (1.2330 و (P6 (1.2735 از جمله این فولادها هستند.