فولاد دمای زیر صفر (Low Temperature Steels)

مقدمه

فولاد دمای زیرصفر به فولاد کم کربنی گفته می شود که چقرمگی و شکل پذیری خود را در دماهای پایین حفظ می کند. نکته قابل توجه در دماهای زیر صفر، رسیدن به دمای تبدیل نرمی به تردی است که در بسیاری از آلیاژها رایج بوده و عملاً استفاده از آن ها را در دماهای پایین محدود می کند. اما در آلیاژهای طراحی شده برای دماهای زیرصفر معمولا با افزودن عنصر نیکل و از طرفی محدود کردن عناصر کاربیدزا که موجب تردی می گردند، ساختار بهسازی می گردد. این فولادها معمولاً در حالت عملیات حرارتی نرماله یا کوئنچ تمپر شده مورد استفاده قرار می گیرند و از جوش پذیری خوبی نیز برخوردار هستند. شاخص چقرمگی دمای پایین معمولاً با انجام آزمون ضربه در دماهای بین -200 و +20 درجه ی سانتی گراد و اندازه گیری انرژی ضربه بررسی شده و دمای کاربردی آلیاژ مورد نظر تعیین می گردد.

این فولادها به شکل ورق، میله، قطعات فورج، شکل های نهایی، لوله های بدون درز و جوشدار تولیدشده و برای ساخت قطعات محفظه ها و مخازن و لوله های خطوط انتقال سیال با فشار بالا و دمای پایین در صنایع مختلف مثل نفت، گاز و پتروشیمی که دستگاه های سرمازا و یا سیال های بسیار سرد مانند پروپان مورد استفاده قرار می گیرند، کاربردی می باشد.

دسته ­بندی

فولادهای دمای زیر صفر را با توجه به ترکیب شیمیایی می توان در سه گروه:

غیر آلیازی

کم آلیاژ

پرآلیاژ

تقسیم بندی کرد. فولاد کم آلیاژ به فولادی گفته می شود که مجموع عناصر آلیاژی آن کمتر از 5 درصد و فولاد پرآلیاژ به فولادی گفته می شود که مجموع عناصر آلیاژی آن بیشتر از 5 درصد است.

استانداردها

استانداردهای DIN 17280، BS EN 10222-3، BS EN 10216-4 و BS EN 10028-4 مربوط به خواص و ویژگی های فولادهای دمای پایین هستند. برخی از معروف ترین آن ها به ترتیب گروه بندی فوق در استاندارد آلمانی عبارت اند از:

WN 1.0451, WN 1.0452, WN 1.0453

WN 1.6228، WN 1.5637, WN 1.7219 WN 1.6212، WN 1.6217

WN 1.5682, WN 1.5680, WN 1.5662, WN 1.5663

به علاوه، برای اطلاعات دقیق‌تر درباره‌ی کاربردهای فولادهای آلیاژی، خواندن مقاله کاربردهای فولاد آلیاژی را به شما پیشنهاد می‌کنیم.